Z czego powstał i jak został wykonany kamień w odcieniu morskiej zieleni? O wspólnej inicjatywie ORSKA, Fundacji MARE i Boomplastic dla Bałtyku, przeczytacie poniżej.
Z danych Komisji Europejskiej wynika, że 27% odpadów trafiających do mórz i oceanów stanowią zgubione lub porzucone liny i sieci rybackie. Wykonane z tworzyw sztucznych utracone narzędzia połowowe, potocznie nazywane "sieciami widmo", kontynuują połowy w sposób niekontrolowany i stanowią ogromne zagrożenie dla ekosystemu. Plastik, który raz trafił do środowiska, sam nie zniknie; trzeba go wyłowić. To dlatego Fundacja MARE (jedyna w Polsce organizacja pozarządowa, której działania skupiają się wyłącznie na ochronie ekosystemów morskich) wraz z Kołobrzeską Grupą Producentów Ryb, regularnie wyruszają na morze i oczyszczają jego dno. Tylko w 2020 roku w ramach współpracy MARE z KGPR z Bałtyku wyłowiono ponad 3 tony odpadów morskich. W tym momencie problem się jednak nie kończy, lecz zaczyna. Rodzi się bowiem pytanie, co począć z taką ilością nikomu niepotrzebnego surowca?
Olga Sarna, prezeska Fundacji MARE, dba o to, by wyłowione z morskiego dna liny i sieci dostały drugie życie. Tylko wtedy oczyszczanie morza ma sens. Nie chodzi bowiem o to, by przenieść odpady z morskiego dna na ląd – na powierzchni wciąż są nie lada problemem. Chodzi o to, by spojrzeć na nie jak na surowiec i zamienić je w pełnowartościowe przedmioty, które znów będą służyć człowiekowi. Nie są to jednak proste działania. Sieci i liny wykonane są z różnego rodzaju plastiku, o różnym kolorze. Dodatkowo są brudne i zasolone – lata spędzone w słonej wodzie osłabiają ich włókna, w efekcie czego nie są już tak wytrzymałe, jak były pierwotnie. Kogo więc mogą zainteresować?
Innowacyjne projekty są efektem ciężkiej pracy, ale często pomysł na nie rodzi się przypadkiem. Tak było i tym razem. Kiedy Olga wraz z rybakami wyławiała sieci rybackie, kilkaset kilometrów dalej, w podpoznańskim Swarzędzu Adam Krzemiński, założyciel grupy Boomplastic, szukał sposobu na efektowną i efektywną obróbkę tworzyw sztucznych. O plastiku wie wszystko. Od kilku lat, po godzinach pracy zawodowej, zamienia nikomu niepotrzebny materiał w nowe, funkcjonalne przedmioty m.in. meble. Za swoją pracę był już wielokrotnie nagradzany, także na arenie międzynarodowej. Razem z projektantką Anną Orską stworzył syntetyczny kamień z poprzemysłowego plastiku, który został bohaterem kolekcji New Stone. Adam razem z Olgą podejmowali już wcześniej próby przerobienia sieci w tworzywo, które mogłoby być znów atrakcyjne, jednak wszystkie stworzone przez nich projekty nie zostały wdrożone do komercyjnej produkcji. Anna Orska była gwarantem, że innowacyjny materiał znajdzie piękną oprawę, która zachwycając jednocześnie zwróci uwagę na problem morskich odpadów.
Trójstronne mocne postanowienie, że kolejny projekt zrobią razem, zaowocowało kolekcją Baltica. Artystka, dla której Bałtyk jest symbolem wolności i szczęścia, wiosną tego roku udała się do Kołobrzegu. Chcąc utrzymać kolekcję w jednolitej tonacji musiała wyselekcjonować wyłowione liny i sieci, w czym pomogła jej szefowa Fundacji MARE. Wybrane partie sieci trafiły do pracowni ORSKA, gdzie zostały starannie oczyszczone i zaimpregnowane, a następnie zmielone na drobne wióry. Tak przygotowany surowiec trafił w ręce Boomplastic. Zmieszany z pochodzącym z recyklingu granulatem (tak, cały kamień nie zawiera ani grama nowego plastiku!) poddany został termicznej obróbce, w wyniku której utworzył jednolitą, zwartą masę. Tak przygotowane tworzywo zostało odpowiednio przycięte i, trafiwszy ponownie do warsztatu Anny Orskiej, oprawione w mosiężne i srebrne formy.
Biżuteria z kolekcji Baltica jest małą kroplą w morzu potrzeb. Z uwagi na ręczny proces wytwórczy, artystyczny charakter projektu i niszowość marki ORSKA nie jest komercyjnym rozwiązaniem na wielką skalę. Ale jest ważna z dwóch powodów. Po pierwsze, Anna Orska nie boi się sięgnąć po problematyczny materiał. Kolejny raz z odpadu tworzy przedmiot pożądania. Podejmuje ryzyko, eksperymentuje i zachęca innych projektantów do poszukiwań. To próba zwrócenia uwagi na kwestie odpowiedzialności projektanta za materiał i produkt. Każdy ma wybór. Orska zachęca, by wybierać mądrze. Po drugie, kolekcja Baltica jest przypomnieniem, by zacząć od siebie. Każdy może i powinien zacząć zmierzać w bardziej odpowiedzialną i przyjazną środowisku stronę, nawet jeśli jego działania nie mają efektu o gigantycznym zasięgu. Bo suma małych kroków to realna zmiana, którą odczujemy wszyscy.
