Poznajcie pasjonatów, aktywistów, ludzi, którym zależy! W cyklu "Ambasadorzy zmian", który powstał we współpracy z portalem Noizz.pl, przedstawiamy inspirujące osoby, które uświadamiają nam negatywne zmiany jakie zachodzą w środowisku na skutek działalności człowieka i próbują im przeciwdziałać. Razem z drugą bohaterką cyklu, dr Martą Karwacką - ambasadorką kolekcji VIVO - rozmawiamy o znaczeniu odpowiedzialności społecznej małych firm, etycznych zakupach i ekomateriałach.

O odpowiedzialności społecznej biznesu mówi się dużo. Mam wrażenie, że to ostatnio modny slogan komunikacyjny, który przypina sobie wiele marek. Czym jest odpowiedzialność społeczna, co to właściwie znaczy i dlaczego firmy powinny być odpowiedzialne społecznie?

Marta Karwacka: Z mojego punktu widzenia firmy, a właściwie ludzie, którzy te firmy tworzą, powinni być odpowiedzialni wobec innych, ponieważ tego wymaga zwykła przyzwoitość. Tak, wiem że przez lata utrzymywało się przekonanie, że "biznes rządzi się swoimi prawami”, co w dużym uproszczeniu oznacza dążenie do maksymalizacji zysku za wszelką cenę. Takie myślenie doprowadziło nas niestety do kryzysu klimatycznego i pogłębiających się nierówności społecznych. Dzisiaj odpowiedzialność społeczna nabiera realnego znaczenia, także biznesowego.

Na przestrzeni ostatnich kilku lat bardzo intensywnie rośnie grupa świadomych konsumentów-obywateli, którzy oczekują od biznesu realnego działania na rzecz rozwiązywania problemów środowiskowych i społecznych. Sęk w tym, że wiele firm czuje się zagubionych i kompletnie nie wie w jaki sposób budować i wdrażać strategie odpowiedzialności. Podsumowując, tak - w związku z dużym zainteresowaniem ze strony konsumentów, firmy często "podpinają” się pod społeczną odpowiedzialność, ale jeśli promowane komunikaty nie mają zakotwiczenia w kulturze organizacyjnej, to mocno ocierają się o greenwashing.

Czy odpowiedzialność społeczna małych firm ma znaczenie? Czy one mogą być realną zmianą?

O tak, jak najbardziej. Jesteśmy dziś w takim ciekawym momencie, że konsumenci oczekują odpowiedzialności od marek, ale duże, te globalne często nie są w stanie zadowolić tych najbardziej wymagających konsumentów. Obecność na rynku małych odpowiedzialnych marek daje konsumentom alternatywę wyboru i satysfakcję, że mogą kupować w zgodzie z własnymi wartościami. To z kolei jeszcze bardziej mobilizuje duże marki do zdecydowanych i szybszych zmian.

Na swoim blogu mówisz, że kluczowym elementem zmiany, są konsumenci. Porozmawiajmy o nich. Czego oczekują od firm i czy te oczekiwania zmieniły się na przestrzeni lat?

Obserwuję jak na przestrzeni ostatnich 10 lat, fala świadomych konsumentów systematycznie rosła, wzbierała i w ostatnich latach zaczęła przypominać sztorm. Marki zaczęły traktować odpowiedzialność społeczną dużo bardziej poważnie niż wcześniej, niektóre naprawdę się zmieniają. Konsumenci przestali być ignorowani, a warto podkreślić, że dziś nie jest ich już tak łatwo zadowolić. Po pierwsze, w tym coraz szerszym świadomym segmencie, można znaleźć wielu ekspertów znających się na specjalistycznych tematach, ale są także tacy, którzy nie chcą być dalej nabijani w butelkę i z założenia poddają w wątpliwość komunikaty o odpowiedzialności firm. Konsumenci na całym świecie oczekują realnego zajęcia się problemami środowiskowymi i społecznymi, nie chcą już słuchać deklaracji, tylko chcą widzieć realne działania i pozytywny wpływ. Coraz częściej oczekujemy, że marki nie tylko będą manifestowały wartości, ale także będą kreować zmianę społeczną.

Czy Twoim zdaniem istnieje definicja etycznych zakupów?

Zawsze namawiam do tego, by każdy określił swoją definicję etycznych zakupów. Jest to z jednej strony tak szerokie zagadnienie, a z drugiej, mamy wciąż niewystarczająco przygotowany rynek i marki, żeby powiedzieć, że etyczne zakupy są łatwe, co pozwalałoby na jednoznaczną definicję. Każdy sam musi sobie odpowiedzieć na pytanie "jakie wartości są dla mnie ważne” i "na co stawiam w przygodzie pod tytułem odpowiedzialne kupowanie". Kierując się tymi odpowiedziami, na pewno każdy znajdzie swój sposób na etyczne zakupy.

Czy możemy ubierać się fair? Na co zwracać uwagę kupując ubrania i akcesoria?

Jak najbardziej tak. Zaczynając od tego, o czym mówiłam wyżej. Jeśli wiemy, na których aspektach etyki nam zależy najbardziej, to zaczynamy szukać sposobów na ubieranie się fair w zgodzie ze sobą. Dzisiaj jest zdecydowanie więcej możliwości nabywania fajnych produktów od małych odpowiedzialnych marek, ekokolekcji z dużych marek, ubierania się w ubrania z drugiego obiegu, szycia na miarę, albo po prostu nie kupowania nowych rzeczy. Sposobów na ubieranie się fair jest naprawdę wiele. Wystarczy się rozejrzeć.

Dyskusja o ekomateriałach nabiera na sile, powstaje wiele tkanin, które wyprodukowano z troskliwą uwagą o środowisko. Wiele jest jeszcze do zrobienia, ale pierwsze kroki już poczyniono. Czy ekomateriały są materiałami przyszłości? Czy jest szansa, że za 10, 20, 30 lat będę mogła położyć swój t-shirt czy swoją torebkę na kompostowniku?

Myślę, że to jakie tkaniny będą materiałami przyszłości dowiemy się w przyszłości. Na świecie jest mnóstwo innowatorów, którzy myślą, albo już pracują nad tkaninami, o których nie mamy nawet pojęcia. Wartość rynku Circular Fashion w niedalekiej przyszłości szacowana jest na 5 bilionów dolarów, a ważnym kawałkiem tego smacznego tortu są m.in innowacyjne tkaniny. I już widzimy jaką popularność w świecie mody zyskują tkaniny z kaktusa, jabłek, z grzybów, skórek pomarańczy czy winogron. Biodegradowalny t-shirt jest oczywiście w naszym zasięgu.

A jak jest dziś? Biorąco pod uwagę przyjazność dla środowiska, którą torebkę powinnam wybrać? Tę ze skóry naturalnej, ze skóry sztucznej czy ze skóry roślinnej?

Jestem daleka od mówienia, co kto powinien robić, a tym bardziej kupić. Ale ja osobiście z dużym zainteresowaniem obserwuję wykorzystanie nowych tkanin, w tym skór roślinnych zarówno w produkcji obuwia, jak i toreb. W mojej szafie są torby skórzane, cenię sobie je za trwałość, ale mam także z torbę z tkaniny korkowej czy przerobionego żagla. Skóry roślinne mnie zachwycają, ponieważ są dowodem na to, że inwencja ludzi nie ma granic. Jesteśmy w stanie stworzyć piękne, imitujące skórę tkaniny z roślin. Przyszłoby nam to do głowy 10 lat temu? Daję sobie głowę uciąć, że nie. Za to skór sztucznych unikam.

Jesteś ambasadorką wegańskiej kolekcji torebek VIVO. Co Cię urzekło w tym projekcie? Co najbardziej zaskoczyło?

Decyzję o wzięciu udziału w tym projekcie podjęłam bez wahania. Przede wszystkim dlatego, że bardzo cenię Anię Orską jako osobę, jako twórczynię i artystkę. Jest dla mnie kompletna i bardzo spójna. Od lat jestem klientką marki ORSKA, ale pamiętam jak mnie poruszyła opowieść o powstawaniu kolekcji PERU. Troska o detal, docenienie lokalnego rzemiosła, przede wszystkim szacunek i pokora wobec ludzi, którzy mają wspaniałe umiejętności, ale świat o nich zapomniał. W projekcie VIVO urzekła mnie na pewno podejmowanie przez markę nowych wyzwań, sięganie po niemożliwe, pokazywanie, że można inaczej. Poza tym atmosfera podczas dwóch dni spędzonych na planie była wspaniałe - dziękuję za tę przygodę.