Poznajcie pasjonatów, aktywistów, ludzi, którym zależy! W cyklu "Ambasadorzy zmian", który powstał we współpracy z portalem Noizz.pl, przedstawiamy inspirujące osoby, które uświadamiają nam negatywne zmiany jakie zachodzą w środowisku na skutek działalności człowieka i próbują im przeciwdziałać. Pierwsza z bohaterek cyklu, Anna Pięta - ambasadorka kolekcji VIVO - odpowiedziała na nasze pytania dotyczące współczesnego pojmowania bycia "eko" w branży mody, wyborów konsumenckich i sensu zmian, które już widzimy na rynku. 

Żyjesz według maksymy „bądź głosem, nie echem”. Co to znaczy w kontekście branży fashion? Co może zrobić firma, która chce być głosem?

Anna Pięta: Bycie głosem, nie echem to dla mnie po prostu mówienie prawdy i zadawanie pytań. Proste, logiczne i wydawałoby się dostępne dla każdego/ej, ale jednak nie do końca. Zadawanie pytań i mówienie o przestępstwach branży mody dało mi łatkę aktywistki. Naprawdę wystarczyło tylko tyle, dlatego powtarzam, że absolutnie każdy/a może zrobić dokładnie to samo. Bycie głosem oznacza dla mnie brak zgody na bezrefleksyjne przyjmowanie, tego co firmy nam o sobie mówią. Dziś już wiemy, że nie za bardzo zgadza się to z rzeczywistością, a często nie pokrywa się z nią w ogóle. Chciałabym powiedzieć wszystkim: LUDZIE ODWAGI. Cena produktu jest jawna. Więc dlaczego sposób jego wykonania jest ukryty?

Czy wybory konsumentów mogą wymuszać na firmach zmiany? A jeśli tak, to na kim spoczywa odpowiedzialność: na konsumencie czy na firmie?

Oczywiście, że tak. Mamy dziś już naprawdę miliony przykładów na poparcie tej tezy. To nie ulega żadnej wątpliwości. Powiedziałabym więcej, kontakt z firmami dzięki social mediom jest tak łatwy, jak nigdy dotąd i relatywnie łatwo jest zrobić wspólną konsumencką akcję, która bojkotuje jakiś produkt czy domaga się wprowadzenia zmian. Inna sprawa, że sam nacisk konsumentów/ek nie wystarczy i za tym musi iść prawo i inne dźwignie, które wprowadzą zmianę na stałe.

Czy moda może być eko?

Moje ukochane pytanie. Zacznijmy od tego co to znaczy eko? Plastikowe torby z jednego z dyskontów też mają napis, że są eko. Te papierowe produkowane i zużywane w wielkich ilościach już takie eko też nie będą. Więc co to znaczy eko? Jeśli oznacza to mniejszy zły wpływ na środowisko to tak, może być. Zamiast słowa eko wolałabym używać słów: odpowiedzialna, etyczna, fair, ewentualnie zrównoważona (w rozumieniu wyrównywania swojego złego impaktu, offsetowania swojego wpływu). Skoro produkujemy t-shirty z bawełny, a na wytworzenie każdego z nich używamy 2500 litrów wody, to należy się zastanowić, jak możemy tę wodę oddać danej społeczności, w miejscu gdzie ta bawełna powstaje. Dziś prawie nikt tak nie myśli, więc dla mnie moda zrównoważona to drugi obieg: upcykling, recykling, wykorzystanie tego, co mamy. Jak słyszę, że ktoś robi markę modową, bo nie znalazł/a produktu dla siebie i chce być "eko” to już nie komentuję, ale wychodzę.

Co jest podstawowym problemem przy wdrażaniu proekologicznych rozwiązań?

To zależy. Jeśli chodzi o nowe materiały, to nadal brak temu skali. Takie rozwiązania jak np. wegańskie skóry potrzebują drogiej technologii i czasu - a to nie jest najlepsze połączenie dla inwestorów. Nikt nie chce zainwestować dużej sumy pieniędzy i czekać latami na zwrot, a czasem to tyle właśnie trwa. Tych czynników jest dużo: niesprzyjające przepisy prawa, podatki, koszty proekologicznych rozwiązań. Jest taki jeden czynnik, który nic nie kosztuje, a jest największym blokerem. To coś, co w języku angielskim nazywa się "mindset" czyli myślenie, że się nie da, że się nie opłaca, że nie warto i że po co i kogo to obchodzi, albo że eko to chwilowy trend. No nie, to już się nie zmieni. Działania UE i wielu największych emitentów pokazują, że to nie jest trend, my właśnie weszliśmy w przemysłową rewolucję.

Czytasz metki i składy ubrań?

Tak, ale nie zawsze. Jeśli coś kupuję, to w second handach, a tam czasem nie ma metek przy ubraniach.

Na co zwracać uwagę kupując nowe produkty?

Na jakość, skład, miejsce wykonania, certyfikaty i sposób pielęgnacji. To ostatnie wbrew pozorom jest bardzo ważne. Nie czytamy metek, a często okazuje się, że jest tam informacja o zastosowanych chemicznych/rakotwórczych barwnikach, albo o tym, że ubranie zniszczy się w zbyt wysokiej temperaturze. Jak ubranie nie wytrzymuje naszej pielęgnacji, okazuje się, że trafia do kosza. Kupujmy to, o co będziemy umieli dbać, a dodatkowo wybierajmy jednak jak najbardziej naturalne tkaniny. Z poliestru czy tkaniny z butelek pet kupiłabym tylko buty albo plecak, ewentualne okrycie wierzchnie, które ma naturalną podszewkę. Nic blisko ciała, bo to nadal benzyna. Jak widzę piżamę z poliestru to płaczę wewnętrznie.

Czy materiały z recyclingu, które powoli pojawiają się na rynku, są tak samo wytrzymałe i przyjemne w dotyku jak nowe?

Zależy które, to strasznie złożone pytanie. Poliester z recyklingu będzie wytrzymały, ale mało kto wie, że nawet do tego z recyklingu dodaje się tzw. virgin poliester, czyli znowu ropę. Butelki pet, które zużywamy często mają za słabą jakość, żeby z nich produkować ubranie. Na rynku dostępne są bawełna, wełna czy kaszmir z recyklingu, ale nie mam wiedzy na temat ich trwałości. A nie przepraszam, mam jedną koszulkę z recyclingowej bawełny i jest nie do zdarcia, ale ta firma ma super jakość i swoją produkcję, więc wiem, co kupuję i skąd to pochodzi.

Czy skóra roślinna jest alternatywą przyszłości dla skóry zwierzęcej i tzw. ekoskóry?

Tak na pewno, ale by tak się stało potrzeba czasu, inwestycji i może podzielenia się tym, co już zostało wypracowane. Dziś np. Stella McCartney opracowała razem z adidasem materiał z grzybów MYLO. Dla mnie największą zmianę i rewolucje przeprowadziłaby, gdyby się tym podzieliła. Rozumiem, że byłoby to szalone w kontekście praw wolnego rynku i kapitalizmu, ale co jest celem Stelli? Sprzedanie drogich rzeczy 1000 osób czy rzeczywista rewolucja tej branży? Natomiast na pewno takie działania inspirują innych. Jestem pewna, że takich pomysłów będzie więcej. Jeszcze kilka lat temu na rynku był tylko Pinatex, dziś w kolekcji torebek VIVO włączonych jest kilka rodzajów roślinnych skór.

A propos wegańskiej kolekcji VIVO, której jesteś ambasadorką. Co ciebie zachwyciło w tym produkcie? Co cię zaskoczyło?

Jak zwykle wykonanie - od całej formy po najmniejsze detale. To, że zdecydowałam się temu ambasadorować (jak to ładnie nazwałaś) wzięło się stąd, że byłam obecna przy powstawaniu konceptu i wiem skąd materiały pochodzą. Poza tym Ania Orska już od jakiegoś czasu pracuje z materiałami z odzysku, albo tymi bardziej zrównoważonymi, więc wiedziałam, że to dla marki, żaden chwilowy trend czy greenwashing, a projekt na serio i kierunek rozwoju. Gdybym nie była w tym projekcie od początku i nie wiedziała jak to wyglądało od środka, pewnie by mnie nie namówiła. Cieszę się, bo to w sumie pionierski w Polsce projekt, żeby w jednej kolekcji wykorzystać tyle wege skór i pokazać ich możliwości. Te obiekty to dzieła sztuki na lata, a nie jeden sezon, podszewki z recyklingu czy drugiego obiegu są tu idealnie zastosowane, a te formy mogłyby występować na najlepszych wystawach designu i stać w najlepszych domach handlowych na świecie. Także jakość, pomysł, design, wykonanie i surowce z których są zrobione torebki, to mnie zachwyciło, ale nie zaskoczyło, bo Anka to najzdolniejsza projektantka jaką znam - nie ma w tym taniej wazeliny i nikt mi za tą niezmienną od lat opinię nie płaci.